از نظر علمی؛ آشنایی با موضوعات سوره‌های الر، طواسین و حوامیم ، نظام موضوعات و اشتراکات و تمایزات آنهاست به نحوی که  قدرت تحلیل و افزایش توجه او تقویت شود.

 فرد باید بتواند ارتباط حقایق با هم را در سطوح مختلف بیان کند.مثلاً راجع به موضوع آیه بگوید به نظر می‌رسد بعضی‌ از آنها تکوینی هستند بعضی تشریعی.. تکوینی ها به این شکل است، تشریعی ها به این شکل .هر سوره به چه بخشی از آن اشاره دارد و …

تحلیل حقایق با مقایسه بین بیان یک حقیقت در بسترهای مختلف ایجاد می شود که به پرورش تفکرمنجر می شود. برای مثال انفاق در یک جا به یک شکل است، در جای دیگری به شکل دیگری. فسق همینطور. فسق مکی داریم، فسق مدنی داریم. فسق در مکه این خصوصیات را ابراز کرد، فسق در مدینه این خصوصیات را ابراز کرد. ما ناچاریم ببینیم خداوند یک حقیقت را چگونه در بسترهای مختلف بیان کرده است.

این می‌شود از نظر علمی اما نزدیک به فعل است. یعنی فرد ادراکش فعال شده، فعلش، احساسش فعال شده و قدرت توجهش نسبت به مسائل بالا رفته است.

از نظر عملی؛  فرد باید بتواند حقایق بیان شده در سوره را به صورت فرآیندی تا منطقه عمل ردیابی کند و بر اساس آن خود را سنجیده و نواقص رفتاری خود را اصلاح کند.یعنی از مطالعه 16 سوره کتاب، باید 16 تحلیل از حقیقت تا عمل و رفتار برای خودمان داشته باشیم.

رویکرد تدبر مکی، توجه به نظم موجود در موضوعات سورها به علاوه توان مشاهده تشابه و تمایز بین سوره ها است.

آن چیزی که در تدبر مکی نیاز است محقق شود این است.

لازم نیست برای تحقق این رویکرد، حتما کتاب تدبر مکی خوانده شود.

 اما اگر  بنا شد هر سوره دیگری کار شود، باید نظم سوره و آیات و توان مشاهده تشابه و تمایز موضوعات مشترک را به فرد بدهید.
 ممکن است یکی با دو یا سه سوره آموزش بدهد. اشکالی ندارد و دست استاد مربی باز است.

خیلی مهم است که در طول دوره، رغبت و توان و کشش افراد برای مطالعه منظم سوره ها ارتقا پیدا کند.

شما نباید بدون توان و کشش، این کتاب را ادامه بدهید. اگر ادامه بدهید کار بیهوده ای هست، چیزی یاد نمی گیرند. شرط استمرار خواندن کتاب ذوق و شوق هست

 باید علت‌یابی شود، دلیل این پسرفت مشخص شود. بعضی اوقات اینطور است که وقتی یک کاری خیلی اثر قابل توجهی دارد شیطان سعی می‌کند که این نشود. بعضی اوقات هم در ظرفیت فرد نیست. از کجا بفهمیم یک است یا دو؟ جواب این است که یا یک است یا دو. اگر یک است یعنی شیطان دارد اذیت می‌کند که شما چیزی یاد نگیرید. فرد می‌فهمد، فهمش کار می‌کند و می‌داند باید کاری را انجام دهد، ولی احساس می‌کند اگر بخواند باید کارهایی را ترک کند و بعد با خودش بگوید من نمی‌توانم، حوصله‌اش را ندارم. معلوم است که این مربوط به شیطان است. یک موقعی هست که از اساس متوجه نمی‌شود. راهش این است که برگردد قرآن به قرآن بخواند و آن را تقویت کند. پس کسی که مطالب را می‌فهمد باید ادامه دهد و کسی که اساساً متوجه نمی‌شود برگردد قرآن به قرآن.

ممکن است افراد به همه موضوعات سوره تسلط پیدا نکنند و فراموششان شود، طبیعی هم هست. اما لازم است که این شیوه مطالعه را یاد بگیرند تا بتوانند از این به بعد سوره‌ها را با این شیوه بخوانند و در مطالعاتشان قرار بگیرد.
می توان تعداد سوره ها را هم کمتر کرد اما هرقدر تعداد سوره‌ها بیشتر باشد تسلط عمومی فرد برکل قرآن بیشتر می‌شود. ممکن است روی خود سوره یونس یا هود تسلط پیدا نکند، اما قدرت فهمش به شکل ویژه‌ای افزایش پیدا می‌کند.
قرار است ما تمام قرآن را مطالعه کنیم و با مضامین سوره ها آشنایی پیدا کنیم. این تعدادی از سوره‌ها است که میتوانیم بخوانیم و عجله هم نداریم. پس از شتاب‌زدگی جلوگیری کرده تا بتوانیم این کار را راحت انجام بدهیم.

برای تدریس این کتاب لزومی به انس قبلی افراد با سوره های کتاب وجود ندارد و این انس  همراه با خود کتاب باید اتفاق بیافتد. و نیازی به روش های تکمیلی هم ندارد. مطالب کتاب مطالعه شود کفایت می کند.

با توجه به بلندی سوره‌ها و حجم بالای مطالب کتاب، نکات تفسیری سوره در کتاب تدبر مکی نیامده است. مطالعه تفسیری در حدی لازم است که ابهام ما را در فهم آیات سوره از بین ببرد. بدین ترتیب وقتی در حال مطالعه سوره هستیم، آیاتی که فهمی از مضامین آن نداریم یا نسبت به فهم خود ابهام داریم، به تفسیر رجوع می‌کنیم و سعی می کنیم به فهم درستی از آیات برسیم.

اساسا باید خود فرد سوره را دسته بندی کند. نباید به جدول کتاب اکتفا کند.
لازم است خود فرد سوره را موضوع بندی و دسته بندی کند. بعد اگر خواست جدول کتاب را هم مطالعه کند.

این اختلاف اگر بر مبنای ادبیات سوره یا بر مبنای فهم فرد از آیه و تفسیر باشد، خیلی هم مطلوب است و موجب افزایش سرعت و دقت در آموزش می شود.
نباید در نمودارها و جدول های کتاب خیلی اصرار کرد. فرد باید سوره ها را دقیق بفهمد و خود نمودار بکشد و نظام سوره ها را استخراج کند.
این کتاب فقط خواسته یک مدل نشان دهد که می‌شود یک موضوعی را رهگیری کرد. حتی در سوره های حوامیم  نمودار ها را نکشیده فقط یک شمایی کشیده است. تفسیر و … آن را نیاورده است. فقط نمودار های آخر را آورده که مخاطب متوجه شود بعد از خواندن این سوره ها، دستاورد های ویژه ای می توان داشت.

خیلی از کسانی که گیر می کنند، در کتاب گیر می کنند. با دیدن غرض کتاب و دنبال کردن آن در مطالعه و تمرین نباید در کتاب گیر کرد.

در تدبر مکی شما با خود آیات کار می کنید. خیلی گزاره نویسی ندارید و تنها از ارتباط بین آیات، حقایق را درک می کنید.
 گزاره‌ها در این دوره، باید از ساختار سوره و متناسب با موضوع انتخاب شده باشد یعنی گزاره‌ها جهت دارد و جهت آنها مشخص است. گزاره ها را از تک تک آیات نمی‌خواهیم، گزاره ها را مثل گزارشی از کلیات سوره می‌خواهیم  همچنین گزاره‌هایی که راجع به یک موضوع  مشخص است .

در واقع گزاره‌های این کتاب در حد جمع بندی و نتیجه گیری از مطالب نمودارها و جدول ها و مقایسه بین موضوعات است.

گزاره نویسی که در این کتاب تمرین می شود، گزاره نویسی اولا ً از مجموعه آیات و ارتباط آنها بوده و در مرحله بعد گزاره نویسی پیرامون موضوع مشخصی است

رسم نمودار، به معنای وصل کردن خطوط به یکدیگر نیست.”سطح‌بندی مطالب و استخراج فرآیند مطالب را نمودار می‌گویند.”

فرد باید بتواند آنچه را که می‌فهمد به شکل نمودار در بیاورد، یعنی رسم نمودار در این کتاب موضوعیت دارد.

نمودار اصلا شکل نیست، جا نمایی موضوعات هست.

نمودار کشیدن اصالت ندارد، فهم ارتباط بین موضوعات اصالت دارد.

نموار می کشیم که موضوعات و ارتباط بین آنها را ثبت کنیم تا در خاطرتمان بماند.
 موضوع نویسی و غرض نویسی و نمودار کشیدن فقط برای به خاطر سپردن است و این مهم در سوره بلند بسیار موضوعیت دارد. وقتی در تدبر مکی می خواهیم یک موضوع را در یک سوره بررسی کنیم، حفظ سوره و حاضر بودن مطالب آن نزد ما بسیار کمک کننده است.

خیلی مواقع ضعف در رسم نمودار از طریق تحلیل نمودارهای کتاب برطرف می‌شود. بدین ترتیب که بدانیم در هر سطری و در هر ستونی چرا این مولفه ها قرار گرفته است؟ چرا شکل نمودار ها به اینصورت شده است؟ با تحلیل نمودار باید بتوانیم همان سوره را به شکلی که نمودار آن رسم شده بخوانیم.

این سبب می‌شود ذهن شما فعال ‌شود و آیاتی را که بعد از آن می خوانیم، با سطح‌بندی و اولیت بندی و در ارتباط با هم بخوانیم. تحلیل این نمودارها باعث می‌شود که شما سواد دیگری را پیدا کنید. سواد مطالعات چند بُعدی پیدا کنید.

اگر کسی بتواند نمودار را تحلیل کند، طبیعتاً می‌تواند نمودار رسم کند و اگر کسی نتواند نمودار را تحلیل کند طبیعتا نمی‌تواند نمودار رسم کند.

نه. به دلیل اینکه هرکدام از این سوره‌ها نمودار دارد و نمودار دستش هست. مگر اینکه نمودار نکشیده باشند یا نمودار نتوانند بخوانند.